Cùng điểm qua những thông tin chính về tình hình diễn biến tài chính kinh tế trước giờ giao dịch hôm nay: “Benjamin Graham và bài học áp dụng từ người chồng giỏi để trở thành nhà đầu tư chiến thắng thị trường”
1. Tình hình thế giới
Đại dịch có thể gây ra khủng hoảng lương thực toàn cầu
Tờ Reuters dẫn lời ông Vu Khang Chấn, thứ trưởng Bộ Nông nghiệp Trung Quốc: “Dịch bệnh lan rộng trên toàn cầu đã tạo ra sự bất ổn lớn trên thị trường và thương mại nông nghiệp quốc tế.”
Việc phong tỏa và kiểm dịch nghiêm ngặt để kiểm soát dịch COVID-19 làm gián đoạn chuỗi cung ứng lương thực-thực phẩm của Trung Quốc và khiến nhiều ngành công nghiệp gặp khó khăn trong việc tìm đủ công nhân, gây ra các khó khăn trong sản xuất chăn nuôi gia cầm và lợn ở thị trường thịt hàng đầu thế giới.
Ông Vu nói: Mặc dù Trung Quốc có đủ ngũ cốc để đáp ứng nhu cầu trong nước, một số sản phẩm nông nghiệp phụ thuộc nhập khẩu khác như đậu nành và dầu ăn có thể bị ảnh hưởng bởi đại dịch toàn cầu.
Theo trang điện tử Zerohedge, công ty Smithfield Food đã tạm thời đóng cửa nhà máy chế biến thịt lợn lớn nhất ở Mỹ của họ, có trụ sở tại Sioux Falls, South Dakota, do sự bùng phát của coronavirus.
Vấn đề của Smithfield có thể chỉ là khởi đầu. Nhà máy thực phẩm Hormel ở Illinois đã buộc phải đóng cửa tạm thời sau khi nhiều công nhân tại nhà máy lây nhiễm virus. Việc đóng cửa các cơ sở chế biến thực phẩm có thể khiến hàng triệu người Mỹ không được tiếp cận với các thực phẩm đóng hộp.
Nếu việc đóng cửa nền kinh tế tiếp diễn, nó có thể gây thêm căng thẳng cho chuỗi cung ứng. Ở trên các phương tiện truyền thông, các chuyên gia nói về sự dư thừa thực phẩm do việc đóng cửa các nhà hàng, dẫn đến mức độ lãng phí thực phẩm chưa từng có. Thực tế cho thấy nếu không được chế biến, đóng gói sau đó phân phối đến các thị trường tiêu thụ trên khắp đất nước thì thực phẩm sẽ bị hỏng nhanh chóng.
Bloomberg vào Chủ nhật 19/4 đã cảnh báo rằng việc đóng cửa nền kinh tế đã gây áp lực đẩy giá thịt tăng. Khi nhiều cơ sở chế biến đóng cửa, các siêu thị sẽ không dễ tìm được nguồn hàng thay thế vì trước đây người nông dân bán thực phẩm chủ yếu cho các nhà hàng. Họ không được trang bị để giao hàng đến siêu thị nên sự thay đổi này mất nhiều thời gian hơn chúng ta nghĩ.
2. Tình hình Việt Nam
Sắc đỏ xuyên suốt trong phiên giao dịch ngày 21/04 với VN-Index kết phiên giảm 28.13 điểm, đạt 766.84 điểm. Độ rộng thị trường cuối phiên vẫn nghiêng hẳn về sắc đỏ với 126 mã tăng và 434 mã giảm điểm.
Giá trị giao dịch toàn thị trường đạt mức cao nhất từ tháng 12/2019 với hơn 7.100 tỷ đồng, tương ứng khối lượng xấp xỉ 503 triệu cổ phiếu. Giá trị giao dịch lên cao đột biến sau đợt phục hồi kéo dài dấy lên nỗi lo thị tường đạt đỉnh ngắn hạn. Từ đầu tháng Tư, nhà đầu tư cá nhân ồ ạt mua vào cổ phiếu, đối nghịch với hoạt động bán ròng liên tục của nhà đầu tư nước ngoài và tự doanh của các công ty chứng khoán. Nếu coi các tổ chức nước ngoài đại diện cho dòng tiền thông minh thì hành động đi ngược của nhà đầu tư cá nhân tự đặt họ vào thế rủi ro.
Liệu cổ phiếu ngành xây dựng sẽ được hưởng lợi từ ‘sóng’ đầu tư công?
Theo thống kê của Bộ phận Phân tích VNDIRECT, trong quý I/2020, giải ngân vốn đầu tư công tăng 16,4% so với cùng kỳ, đạt 59.500 tỷ đồng, tương đương 13,2% kế hoạch năm. VNDIRECT đánh giá đây là tín hiệu cho thấy giải ngân đầu tư công sẽ sớm hơn và nhanh hơn dự kiến.
Ngày 7/4 vừa qua, Thủ tướng Chính phủ đã chấp thuận chuyển đổi hình thức đầu tư tại 8 dự án thành phần cao tốc Bắc – Nam phía Đông từ hợp tác công tư (PPP) sang đầu tư công. Như vậy, toàn bộ 11 dự án thành phần tại cao tốc Bắc – Nam với tổng vốn đầu tư 101.200 tỷ đồng sẽ được chuyển sang hình thức đầu tư công.
Trong khi đó, Bộ GTVT yêu cầu các địa phương có cao tốc Bắc-Nam đi qua phải tập trung đôn đốc, đẩy nhanh tốc độ và hoàn thành mục tiêu bàn giao mặt bằng trong quý II/2020. Hiện nay, toàn dự án đã giải phóng mặt bằng được trên 454km trong tổng số 646km, đạt 70,3%.
Tương tự, dự án cao tốc Mỹ Thuận – Cần Thơ cũng sẽ được chuyển đổi sang hình thức đầu tư công và được áp dụng với cơ chế tương tự như các dự án tại cao tốc Bắc-Nam. Với việc chuyển đổi hình thức đầu tư, Chính phủ muốn đưa các dự án trên khởi công ngay trong quý III/2020.
Trong khi đó, tại dự án sân bay Long Thành, tỉnh Đồng Nai cũng đã giải phóng 99% diện tích khu tái định cư. Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo tỉnh phải giải ngân toàn bộ 17.000 tỷ đồng vốn đầu tư công trong năm nay, nhằm đưa dự án khởi công vào năm 2021.
Với kịch bản cơ sở của VNDIRECT, khoảng 40% vốn đầu tư công sẽ được giải ngân tại 11 dự án thành phần cao tốc Bắc Nam, cao tốc Mỹ Thuận – Cần Thơ, và việc xây dựng sẽ cần đến khoảng 8.900 tỷ đồng nhựa đường, 7.600 tỷ đồng thép xây dựng và 3.800 tỷ đồng xi măng. Bên cạnh đó, VNDIRECT cho rằng, nhu cầu đá xây dựng sẽ nhận cú hích lớn nhất, khi nhu cầu đá của các dự án này tương đương với khoảng 30 – 35% công suất khai thác được cấp phép của các doanh nghiệp khai thác trong khu vực.
Từ những tín hiệu kể trên, VNDIRECT cho rằng, các doanh nghiệp niêm yết nhóm ngành xây dựng sẽ được hưởng lợi chính từ chủ đề đầu tư công, tuy nhiên chỉ tập trung vào một vài ngành có liên quan chứ không phải là tất cả.
3. Tài sản đầu tư
Kết thúc phiên giao dịch ngày đầu tuần, giá dầu WTI hợp đồng tương lai tháng 5, đáo hạn vào ngày 21/4 trên sàn Nymex đã giảm 55,90 USD (tương đương 306%) còn -37,63 USD/thùng. Đây là phiên giảm mạnh kỷ lục kể từ khi bắt đầu ghi nhận số liệu vào năm 1983, và hợp đồng này cũng ghi nhận mức đóng cửa thấp kỷ lục.
Theo chuyên gia PGS.TS Ngô Trí Long, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu thị trường giá cả (Bộ Tài chính), cần nhìn nhận vấn đề giá dầu thô xuống mức dưới 0 USD/thùng có cả hai mặt tích cực và tiêu cực, tuy nhiên tiêu cực nhiều hơn, đặc biệt là với quốc gia vừa nhập khẩu và xuất khẩu dầu thô như Việt Nam.
“Nếu không tiêu thụ được thì việc giá dầu lao dốc không có ý nghĩa. Trừ khi trong ít ngày tới, một phần hoặc nền kinh tế quay lại vận hành bình thường thì cơ hội mới rõ ràng hơn. Tuy nhiên, điều này phụ thuộc rất nhiều vào diễn biến dịch Covid-19”, PGS.TS Ngô Trí Long nhấn mạnh.
Theo vị chuyên gia, các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu chịu ảnh hưởng không nhỏ khi giá dầu thô giảm, bởi trước đó, các đơn vị này nhập nguyên liệu với mức giá cao hơn rất nhiều. Chưa kể, khi cả thế giới tập trung chống dịch Covid-19, vận tải đình trệ, đặc biệt là hàng không đóng băng cũng khiến nhu cầu tiêu thụ xăng dầu giảm mạnh.
4. Câu chuyện đầu tư
Nhà đầu tư khi phân tích thị trường cũng giống người đàn ông cư xử với vợ của mình vậy. Biết thu nhận cái gì, bỏ qua cái gì là kỹ năng của người chồng giỏi cũng là kinh nghiệm của nhà đầu tư giỏi…
Benjamin Graham (8/5/1894 – 21/9/1976) là người Mỹ gốc Anh. Ông là nhà kinh tế học và nhà đầu tư chuyên nghiệp nổi tiếng bậc nhất trên thế giới. Ông sinh ra tại London, Vương quốc Anh, nhưng từ 1 tuổi đã theo gia đình di cư sang Mỹ và lớn lên ở New York. Ông cũng chính là người khai sinh ra trường phái đầu tư giá trị.
Năm 1914, sau khi vừa tốt nghiệp đại học, ông làm viêc tại một công ty môi giới ở phố Wall– Newburger, Henderson & Loeb với vai trò là một nhân viên thông tin. Năm 1926 Graham bắt tay cùng với một người cộng sự tên là Jerome Newman và thành lập nên Quỹ đầu tư Graham Newman Partnership.
Song song với việc đầu tư, cuối năm 1928, Graham trở về trường cũ của mình (trường Đại học Tổng hợp Columbia) làm giảng viên. Cũng từ công việc giảng viên này, Graham đã đào tạo ra nhiều nhà đầu tư nổi tiếng sau này, xuất sắc nhất phải kể đến Warren Buffett.
Học trò của Benjamin bao gồm: Warren Buffett , William J. Ruane, Irving Kahn, Walter J.Schloss và những người nổi tiếng khác. Warren Buffett đã từng mô tả ông là người có ảnh hưởng lớn thứ hai trong cuộc sống của mình.
Graham luôn ví von và dậy các học trò của mình hãy ghi nhớ “Nhà đầu tư khi phân tích thị trường cũng giống người đàn ông cư xử với vợ của mình vậy, không nên quá chú tâm nhỏ nhặt, trước mỗi sự việc diễn ra phải có cái nhìn bao quát và bình tâm đánh giá. Đối với thị trường cũng vậy, biết thu nhận cái gì, bỏ qua cái gì là kỹ năng của người chồng giỏi cũng là kinh nghiệm của nhà đầu tư giỏi”.
Trong suốt cuộc đời mình, ông có hai tác phẩm để đời là: Phân tích chứng khoán (Security Analysis, xuất bản năm 1934, viết cùng David Dodd) và Nhà đầu tư thông minh (The intelligent investor, xuất bản năm 1949, tái bản lần 4 của Jason Zweig vào năm 2003).
Không quá khi nói rằng “Phân tích chứng khoán” được coi như một cuốn kinh thánh cho mọi nhà đầu tư nghiêm túc kể từ lúc nó được phát hành. Trong cuốn sách, ông đã định nghĩa rõ ràng đầu tư và đầu cơ như sau: “Hoạt động đầu tư là một quá trình, thông qua phân tích kỹ lưỡng và cẩn trọng, có thể đảm bảo an toàn vốn và thu lời thỏa đáng. Tất cả những hoạt động không đáp ứng được những yêu cầu trên là đầu cơ “.
Nhắc tới những thành công trong đầu tư, phải kể đến việc ông đã giúp cho các khoản đầu tư của khách hàng đạt lợi nhuận lên đến 670% trong vòng nhiều năm liên tục. Để có được những thành tích đó, những lời khuyên cụ thể trong đầu tư mà ông chia sẻ như sau:
Nguyên tắc 1: Đương đầu với sự bất ổn và kiếm lợi từ đó
Đầu tư chứng khoán có nghĩa là đối phó với sự bất ổn. Thay vì tháo chạy lúc thị trường căng thẳng thì nhà đầu tư thông minh lại chào đón xu hướng suy giảm như cơ hội đầu tư tuyệt vời. Graham minh họa điều này bằng hình ảnh tương tự “Ngài Thị trường”, đối tác kinh doanh tưởng tượng của mọi nhà đầu tư. Hàng ngày ‘Ngài thị trường” chào giá các nhà đầu tư hoặc để mua hoặc để bán cổ phần kinh doanh. Lúc thì thị trường bị quá khích bởi viễn cảnh kinh doanh và đưa ra mức giá quá cao, khi thì thất vọng bởi tương lai và đưa ra mức giá quá thấp.
Bởi thị trường chứng khoán có những cảm xúc tương tự nên bài học ở đây là bạn không nên để những quan điểm của “Thị trường” sai khiến những cảm xúc của riêng bạn, hoặc tệ hơn là định hướng cho quyết định đầu tư của bạn. Thay vì thế, bạn nên định hình phong cách tiên lượng về giá trị của riêng mình trên cơ sở kiểm chứng sự kiện một cách chắc chắn và hợp lý.
Hơn nữa bạn chỉ nên mua khi giá được chào có ý nghĩa và bán khi được giá. Ở một khía cạnh khác, thị trường đôi khi chao đảo bất thường, nhưng thay vì sợ hãi trước sự bất ổn bạn hãy sử dụng nó như một cơ hội để mua được giá hời và bán ra khi cổ phần của bạn được giá cao hơn giá trị thực.
Nguyên tắc 2: Tự biết mình thuộc loại nhà đầu tư nào
Graham khuyên các nhà đầu tư phải biết rõ cá tính đầu tư riêng của mình. Để minh họa cho điều này, ông phân biệt rõ những nhóm nhà đầu tư khác nhau tham gia trên thị trường.
Nhóm chủ động và nhóm bị động.
Graham đề cập đến khái niệm chủ động cho những nhà đầu tư tấn công và bị động cho những nhà đầu tư phòng thủ. Bạn chỉ có duy nhất một trong hai lựa chọn: hoặc là hãy cam kết nghiêm túc bằng thời gian và sức lực của mình để trở thành nhà đầu tư có hạng, biết cân bằng giữa lượng và chất của khảo sát thực tế với lãi suất mong đợi.
Nếu đây không phải là thế mạnh của bạn hãy bằng lòng chấp nhận mức lời bị động và thấp hơn nhưng với thời gian và công sức rất ít. Graham thay đổi quan niệm có tính hàn lâm từ trước tới nay là “rủi ro = lợi nhuận”. Đối với ông thì “công sức = lợi nhuận” mới đúng. Bạn càng bỏ ra nhiều công sức trong việc đầu tư bạn càng kiếm được nhiều lợi nhuận.
Theo ông, không phải tất thảy người chơi chứng khoán đều là nhà đầu tư. Graham tin rằng đánh giá phê phán ai còn xác định đâu là nhà đầu cơ hay nhà đầu tư. Sự khác nhau đơn giản là: một nhà đầu tư coi cổ phiếu như một phần công việc kinh doanh và người nắm giữ cổ phiếu là người chủ công việc kinh doanh đó, trong khi quan điểm của nhà đầu cơ xem đó như là trò chơi với những tờ giấy đắt tiền, không quan tâm đến giá trị thực. Đối với nhà đầu cơ, giá trị chỉ được xác định bởi giá do người nào trả giá cho tài sản đó. Graham chỉ ra rằng đầu cơ hay đầu tư cũng đều thông minh – miễn sao bạn chắc chắn hiểu chính mình sẽ làm tốt ở loại nào.
Nguyên tắc 3: Đánh giá cổ phiếu bằng khả năng sinh ra lợi nhuận
Theo nguyên tắc này, Benjamin Graham chỉ dẫn nhà đầu tư cách tính chỉ số lợi nhuận dự đoán của công ty. Các bước như sau:
– Đánh giá lợi nhuận trung bình công ty trong thời gian năm năm, nhớ điều chỉnh những năm kinh doanh quá tốt và quá xấu.
– Điều chỉnh chỉ số lợi nhuận nếu như có những thay đổi về cơ cấu tài chính của công ty trong năm hiện tại.
– Nhân cho hệ số tối thiểu 8, tối đa 20.
– Điều chỉnh chỉ số lợi nhuận này dựa vào việc so sánh nó với giá trị tài sản có của công ty.
Quyết định đầu tư của nhà đầu tư thông minh sẽ tỷ lệ thuận với sự chênh lệch của chỉ số dự đoán lợi nhuận và giá của cổ phiếu.
