4 hiệu ứng tâm lý
có khả năng đánh bay tài khoản chứng khoán của bạn

Tâm lý là một trong những yếu tố quan trọng quyết định thành bại của nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán. Cùng VNDIRECT giải mã 4 hiệu ứng tâm lý có khả năng thao túng hành vi nhà đầu tư và đánh bay tài khoản chứng khoán của bạn ngay lập tức.

Fomo chính là tác nhân tạo nên cái gọi là tâm lý bầy đàn. Một khi bị dính hiệu ứng này, bạn sẽ không còn quan tâm đến việc phân tích thị trường hay phân tích bản chất tốt xấu của cái mình đang định đầu tư nữa, tất cả những gì bạn quan tâm, là chớp lấy cái cơ hội mà rất nhiều người ngoài kia đang đua nhau có được. Thế nên rất nhiều nhà đầu tư đua nhau mua vào những cổ phiếu đang tăng nóng bất chấp rủi ro của nó. Trên thị trường chứng khoán bạn dễ dàng nhận ra ở những giai đoạn sóng cổ phiếu rác, họ biết nó là rác nhưng vẫn đua giá trần.

1. HIỆU ỨNG TÂM LÝ FOMO

FOMO (Fear of missing out), hiệu ứng giải thích cho tâm lý sợ bỏ lỡ một cơ hội nào đó.

FUD (viết tắt của Fear – Uncertainty – Doubt). Hiểu một cách đơn giản, đây là hiệu ứng tâm lý ngược lại với FOMO. Với FUD, bạn sẽ lo lắng, sợ hãi rằng, sắp có một thứ kinh khủng khiếp nào đó sắp nổ ra. Gặp hiệu ứng tâm lý này, nhà đầu tư có xu hướng bán tháo cổ phiếu bằng mọi giá dù thực tế trên thị trường chưa có gì thực sự nghiêm trọng cả, có thể đó chỉ mới là tin xấu, hoặc tin đồn.

2. Hiệu ứng FUD

Thị trường chứng khoán đã có rất nhiều ví dụ của sự tác động FUD. Chẳng hạn, Công ty ABC nào đó dính 1 tin đồn xấu của ông chủ tịch, cổ đông sẽ rơi vào trạng thái hoang mang và lo sợ. Từ đó họ gấp rút bán tháo cổ phiếu và giá cổ phiếu công ty lao dốc. Tuy nhiên, sau một thời gian, giá cổ phiếu công ty hồi phục và tăng trưởng trở lại vì tin tức đó chỉ là tin đồn không đúng sự thật và kết quả hoạt động kinh doanh công ty hiệu quả.

Hiệu ứng mỏ neo là một dạng nhận thức sai lệch khiến mọi người tập trung vào phần thông tin có sẵn đầu tiên (mỏ neo) được trao cho họ khi đưa ra quyết định. Theo hiệu ứng mỏ neo, mọi người thường dựa vào thông tin xuất hiện trước để so sánh cũng như đưa ra quyết định.

3. Hiệu ứng Mỏ neo

Kết quả giao dịch đầu tiên sẽ tác động mạnh vào tâm lý bạn. Bạn luôn tìm cách để tái hiện nó lại. Nếu lần chốt lệnh đầu tiên trong ngày của bạn là chốt lời làm bạn có tâm trạng hứng khởi. Tuy nhiên, sau đó là một chuỗi các quyết định sai lầm nhưng bạn vẫn lao đầu thử ở những lần giao dịch khác để gỡ lại. Còn nếu lần giao dịch đầu tiên của bạn thua, bạn sẽ luôn hồi hộp, sợ hãi không dám vào lệnh hoặc cắt lãi quá nhanh. Nói chung hiệu ứng tâm lý mỏ neo làm nhà đầu tư đưa ra quyết định vội vàng, thiếu lý trí.

Là hiệu ứng tâm lý xảy ra khi nhà đầu tư có một chuỗi giao dịch thắng liên tiếp. Từ "Hot hand" bắt nguồn từ môn thể thao bóng rổ, nếu 1 cầu thủ bóng rổ liên tục ghi điểm, thành một chuỗi chiến thắng liên tiếp thì khán giả sẽ tin rằng, cú ném tiếp theo của cầu thủ này chắc chắn sẽ có điểm, họ tin rằng 100% sẽ lọt lưới.

4. Hiệu ứng Hot hand

Trong thị trường chứng khoán, nhà đầu tư cũng dính phải tâm lý này, cứ sau một chuỗi giao dịch chiến thắng, nhà đầu tư bắt đầu tự tin thái quá với khả năng chiến thắng tiếp theo của mình, họ đặt lệnh với giá trị lớn mà không cần suy xét rủi ro. Kết quả là "bay sạch" tài khoản.

Hy vọng bài viết giúp nhà đầu tư hạn chế những hiệu ứng tâm lý tiêu cực ảnh hưởng đến hiệu quả đầu tư.
Theo dõi ngay Chuyên mục Tri thức cuối tuần VNDIRECT để đọc nhiều bài viết hay hơn!

Lưu ý: Những nội dung trong trang này chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin tham khảo được tổng hợp từ các thắc mắc của nhà đầu tư và phân tích khách quan của chuyên gia VNDIRECT. Nội dung không chứa bất kỳ yếu tố nào mang tính chất mời, chào, tư vấn mua/bán, hứa hẹn lợi ích, cam kết chia sẻ rủi ro hoặc bất kỳ nội dung nào trái pháp luật đối với bất kỳ chứng khoán nào được nêu trong trang.
Thời gian xuất bản: Ngày 24/09/2021